Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan tarafından geçtiğimiz günlerde deterjan, sabun, tuvalet kâğıdı, bebek bezi gibi ürünlerde KDV'nin yüzde 18'den yüzde 8'e temel gıda ürünlerindeki KDV oranının yüzde 8’den yüzde 1’e düşürülmesinin onaylanmasıyla beraber; Peynir, zeytin, yumurta, çay, et ve diğer temel gıda ürünlerini kapsayan bu KDV indirimiyle birlikte ürün fiyatlarındaki toplam indirimin yüzde 14’ü bulması bekleniyordu. Ancak durum hiç de sanıldığı gibi olmadı. KDV’nin yüzde 8’den 1’e düştüğü halde marketlerde hala gıda fiyatlarının aynı olduğu görülüyor. Migros, Şok, BİM, A101 ve birçok zincir marketten fiyat güncellemesi yapıldığına dair açıklama gelse de görünen o ki fiyatlara eski fiyatlarında kalması için önce bindirim sonra da KDV indirimi adı altında bir miktar indirim yapılmış ancak fiyatlar önceki fiyatla aynı kalmış durumda.
Hatırlayacak olursak 2021 yılı başlarında zam furyasının başladığı ilk günlerde zamlara karşı tedbir ve önlemler konuşulurken o günlerde Sayın Cumhurbaşkanımızın zamları düşürmeye yönelik Tarım Kredi Kooperatifi Marketlerinin yaygınlaşması politikası gündeme gelmiş ve ekonomistlerce bu politikanın tek başına ekonomi ve zamlar üzerinde çok da etkili ve faydalı olmayacağı görüşü savunulmuştu. Gelinen noktada İndirilen KDV oranlarına rağmen fiyatların düşmemesi bu görüşleri bir kez daha haklı kılmıştır. Nitekim olay o kadar açık ve net ortada ki ameliyat olması gereken hastanın pansuman ile iyileşmeyeceği gibi, bu iş sadece KDV oranlarının düşürülmesi ve etiketlere baskı yapmakla çözüleceği görülmüyor.
Enflasyonun ve zamların en büyük sebebi üretim maliyetleridir, bu maliyetlerin başında ise enerji kaynakları gelir. Bir ürünü yüksek maliyetlerle üreten üretici, bu ürünü marketlere ne kadar ucuz gönderebilir, marketçi bu ürünü ne kadar ucuz satabilir ki? Bir ürünü 21,00 TL Motorin nakliyesi ile taşıyan üretici ve dağıtıcı bu ürünlerde ne kadar indirim yapabilir ki ? Enerji fiyatları her geçen gün artarken, bu enerji ile üretilen ürün fiyatlarının düşmesi mümkün değildir. Hükümet KDV indirimleriyle bir taraftan gıda fiyatlarını düşürmeye çalışsa da TMO'larda kendi sattığı ürünleri bile vatandaşa uygun fiyata veremiyor. Bu da üretim maliyetlerinin ve enerji fiyatlarının genel fiyatlara ne kadar etki ettiğini gösteriyor. Bakliyat başta olmak üzere bir çok tarım ürününde dışa bağımlıyız. Enerji fiyatları düşürülmeden, Tarım ve hayvancılık başta olmak üzere üretim ve üretici desteklenmeden bu sorunun çözülemeyeceği aşikardır.
Ayrıca ülkemizde serbest piyasa ekonomisi uygulanıyor, rekabet olsun diye fiyatlar serbest bırakılmış; ama fırsatçı ve stokçular piyasayı ele geçirmiş durumda.
Aç gözlü bu piyasa baronları bir ürünü önce piyasadan toplayıp, stoklarlar. Sonra da bu ürünün bittiğini ve fiyatının yükseleceğinin yaygarasını koparırlar. Daha sonrası malum kendi stokladıkları bu ürünleri halka yüksek fiyatlarla satarlar. Dün Yağ ve Un bugün Şeker, yarın başka ürün ve ürünler olacak...
“Her sokağa yan yana açılan ve yüzlerce sektörde esnafın işini tek şubede yapan zincir marketler kırtasiyeden beyaz eşyaya, gıda ürünlerinden hazır giyime satmadıkları hiçbir kalemde ürün yok. Bu durum rekabet ortamının dengesini bozduğunu gibi piyasada tekelleşmeye zemin hazırlar, istihdam zarar görür, can çekişen küçük esnaf rekabetin eziciliğinde yok olup gitmekte ekonomide dengeler bozulmaktadır.
Stokçuluk ve keyfi zamlara karşı cezai önlem ve denetimler arttırılmadan atılacak adımlar; bataklıktaki sivrisinekleri ilaçlayarak öldürmeye çalışmak gibi etkisiz kalacak. Olayı sebepleri üzerinden çözüme kavuşturmadan sonuçları değiştirmek mümkün olmayacak. Köklü çözüm için caydırıcı ve kalıcı çözümler üretmek, sivrisineklerle uğraşmak yerine bataklığı kurutmak hem ülke ekonomisine hem vatandaşa çok daha hayırlı ve faydalı olacak..
