Bu sözcüğü genelde Urfa ve Antep çevreleri kullanır.Hayret verici yada insanı şaşkına çeviren bir konu ile karşılaştıklarında olaya dikkat çekmek için kullanılır bu sözcük.
Hakikaten, son yapılan çalışmalar ile birlikte ,hükümetin işverenlere çok büyük teşvikler verdiğini görüyoruz.Daha önceki teşvik paketlerine ilave olarak ,proje bazlı süper teşviklerinde devreye girdiğini bu yönde çalışmalar yapıldığı görülmektedir. Yeni düzenlemelerde, yararlanabilecek yatırımcılara, Yüzde 200’e varan yatırıma katkı oranı, yüzde %100’e kadar indirimli oran, gerçek tutarı üzerinden 10 yıla kadar sigorta primi desteği, 10 yıla kadar faiz desteği, nitelikli personel için ücret desteği, yatırım tutarının %49’una kadar sermaye desteği, enerji tüketim harcamasının %50’sine kadar enerji desteği ilk sayabileceğimiz teşvik ve destekleridir. Bütün bunlara ek olarak ,yakın bir geçmişte gelen damga vergisi ve harç istisnalarını da sayacak olursak, yatırım teşvik mevzuatının son derece bayağı iyileştirildiği söylenebilir.
Geçende, konu ile ilgili olarak maliye bakanı şu ifadeleri kullanıyordu.”Teşvik sistemi kapsamında en çarpıcı değişiklik proje bazlı süper teşvik sistemidir. Artık yatırımcı kendisine sunulan hazır bir paketi kabul etmek durumunda değil. Yatırımın ölçeğine, alanına ülke için arz ettiği stratejik önemine ve sağlayacağı katma değere bağlı olarak her bir yatırımcı için yatırımcıya özel teşvik belgesi verme imkanını getirdik. Bu düzenleme önemli imkanları da beraberinde getirdi. 10 yıla kadar vergi tatil. Yani teşvik belgesi aldığınız zaman o yaptığınız alanda 10 yıl süre ile normal bildiğimiz yatırım katkı oranı dışında hiçbir şekilde vergi almayacağız. Bu teşvik sisteminde arsa bedava. Hazine’ye ait taşınmazları hiçbir ücret ödemeden doğrudan doğruya bu yatırımlarda kullanabileceksiniz. Normal teşvik sistemimizde olmayan enerji harcamalarına katılan katılım desteği. Normal teşvik sisteminde bu yok ama bu süper teşvikte var. Yine çalıştırılan nitelikli personele ücret desteği veriyoruz. Daha önemli ülke için stratejik öneme haiz yatırımlarda yatırıma devlet olarak ortak olacağız. Yatırımcı bir sermaye koyacak devlet bir sermaye koyacak belirli bir amaçla bu faaliyet başlayacak. Kamu alım garantisi getiriyoruz. Süper teşvik kapsamında yapılacak yatırımlarda ürünün özelliklerine bağlı olarak kamunun ihtiyaçlarına bağlı olarak eğer uzun süreli stratejik amaçlarımıza uygun düşüyorsa kamunun halihazırda almakta olduğu bir ürünü bu proje kapsamından doğrudan yatırımcıdan alma olanağı getiriyoruz. Belirli bir sürede belirli bir fiyattan alım garantisi veriyoruz.”DİYE İFADE EDİYORDU.
Birincisi, yeni yatırımdan elde edilen kazanç diğer kazançlar ayrımına tamamen son verilmesi ve ayırım olmaksızın hem yatırım hem de işletme döneminde bütün gelirlere indirimli oranın uygulanması imkanı verilmelidir. Hatta yatırıma katkı tutarının kurumlar vergisiyle sınırlı olmaksızın tanımlanması ve vergi tasarrufuna yatırımcının yatırım döneminde hızla ulaşmasının sağlanması yapılmalıdır. İkincisi ;uygulamanın da mevzuatın geliştirilmesi,anlaşılır olması , teşvik uygulama otoritelerinin uyumlu uygulaması, özellikle vergi ayağında net olmayan konuların zamanında netleştirilmesi, risklerinin olabildiğince azaltılması sağlanmalıdır.
Peki, tüm bunlar yatırım için gerekli argümanları sağlıyor mu derseniz, bu konuda şüphelerim vardır.Merkez bankası verilerine göre ,2016 yılının ilk dokuz ayında yabancıların Türkiye’ ye doğrudan yaptığı yatırım oranı 2015 yılına oranla, yarı yarıya düştüğü görülmektedir.2015 yılında bu oran %13,3 iken 2016 yılında 7,1 olarak gerçekleşmiştir.
Bu teşvik paketlerinin ekonomiye bir canlılık getirip getirmeyeceği,kısa bir süre sonra görülecektir.Doğrusu teşvikleri kullanacak işverenlerin cesaretini artıracak bir şey eksik kalmış,onu da söylemek isterim anacak, bunu da kendileri bulup yapsalar daha iyi olur diye düşünüyorum.Hani, bir filimde şöyle bir ifade kullanılırdı ya”SEN ,ANLADIN ONU, SEN”…..Herkese kolay gelsin o zaman..Bekleyip hep beraber görelim
