Ülkemizde kanun, tüzük, yönetmelik gibi yazılı kuralları yazanların aklına hep şaşarım.
Daha öncede bu konular ile ilgili çeşitli yazılar yazdığımı bilirim. Yazılı metin dilleri genelde hep anlaşılmaz bir şekilde yazılmıştır.
Bunlardan bir tanesi de özellikle iş yaşamında yıllık izinler ile ilgili cumartesi günün yıllık izinden sayılıp sayılmayacağına dair karmaşa gelmektedir.
Yıllardan beri tartışma konusu olmasına rağmen konu ile ilgili net bir ifade kullanılmamıştır. Bu neden ile konu yargıya taşınmış ve bu konuda ilke kararı oluşturulmuştur.
Yargıtay, yıllık izin sürelerine ilişkin yeni bir karar alarak, haftalık mesaisi 5 gün olan işyerlerinde cumartesi günlerinin yıllık izin süresinden sayılıp sayılmayacağı konusunda açıklık getirilmiştir. Buna göre, haftada 6 gün çalışılan iş yerlerinde yıllık izin sadece pazar günü düşülecektir.
İş Kanunu uyarınca, yıllık izin süresine rastlayan hafta tatili ve genel tatil günleri izin süresinden sayılmıyor. Kanuna göre, kural olarak cumartesi günü iş günü kabul ediliyor. Haftada beş gün, yani pazartesi ile cuma günleri arasında çalışılsa bile cumartesi günleri, yıllık izin süresine ilişkin hesaplamada hafta tatili olarak değerlendirilmiyor. Ancak, iş sözleşmesinde cumartesi gününün açıkça "hafta tatili" olduğu kararlaştırılmış ise hafta ve genel tatil günleri gibi yıllık izin süresinden düşülüyor.
Konu ile ilgili Yargıtay’ın iki dairesi farklı görüşler veriyorlardı. Yargıtay 22. Hukuk Dairesi, cumartesi günü hafta tatili olarak kararlaştırılmış olsa bile iş sözleşmesinde ayrıca "cumartesi gününün yıllık izin hesabında iş günü sayılacağına" başka dair hüküm bulunuyorsa, cumartesi günü yıllık izin kullanılmış kabul edileceği yönünde karar veriyordu.
Yargıtay 9. Hukuk Dairesi ise "Taraflarca iş sözleşmesinde veya toplu iş sözleşmesinde cumartesi gününün hafta tatili olduğu açıkça kararlaştırılmış ise sözleşmede başkaca hükümler ile bunun aksinin düzenlenmesinin mümkün olmadığı" yönünde kararlar alıyordu.
İKİ DAİRE BİRLEŞİNCE İLKE KARARI ALINDI
Yargıtay 22. Hukuk Dairesi lağvedilerek iki daire birleştirilince alınan ilke kararı ise şöyle oldu:
"Bireysel veya toplu iş sözleşmeleriyle cumartesi ve pazar günleri hafta tatili günü olarak belirlenmişse, İş Kanunu'nun 56/5. maddesi gereği her iki gün yıllık izin sürelerinden sayılmaz. Başka bir anlatımla yıllık izin kullanma dönemi içindeki cumartesi ve pazar günleri, kullanılan izin süresinden düşülür. Ancak bireysel veya toplu iş sözleşmesinde hafta tatiline eklenen bu cumartesi gününün yıllık izin hesabında iş günü olarak sayılacağı veya izin süresinden düşülmeyeceği şeklinde açık bir kural mevcutsa, bu hüküm geçerli sayılmalı ve İş Kanunu'nun 56/5. maddesi gereği sadece yıllık izne rastlayan pazar günleri izin süresinden düşülmelidir" denilmiştir.
İki dairenin birleşmesi sonucu görevine devam eden Yargıtay 9. Hukuk Dairesi, ilke kararı sonrası ele aldığı bir dosyayı (Esas No: 2021 / 897, Karar No: 2021 / 5272) görüşürken, konuya açıklık getirmiştir. Söz konusu dosyaya göre, bir işçi, toplu iş sözleşmesinde haftada 5 gün çalışmanın kararlaştırıldığını, cumartesi gününün "dinlendirme günü" olarak kabul edildiğini, yıllık izne rastlayan cumartesi günleri izin kullanılmamış sayılarak parasının ödenmesini istemiştir.
UZUN LAFIN KISASI DİYEREK, KONUYU AŞAĞIDAKİ ŞEKİLDE ÖZETLERSEK;
Yargıtay'ın kararına göre, yıllık izne rastlayan cumartesi günlerinin izin süresinden düşülüp düşülmeyeceği şöyle olacak:
Fiilen haftada 5 gün çalışılan ancak bireysel veya toplu iş sözleşmesinde hiçbir hüküm bulunmayan hallerde cumartesi günleri yıllık izin kullanılmış sayılacak. Yedi gün tatil yapan işçi (pazar günü düşülerek) yıllık izin süresinin 6 gününü kullanmış olacak.
Bireysel veya toplu iş sözleşmesinde cumartesi günü "hafta tatili" olarak kabul edilmiş ise, cumartesi günleri yıllık izin kullanılmamış sayılacak. Yedi gün tatil yapan işçi yıllık izin süresinden 5 gün kullanmış olacak, cumartesi ve pazar günleri düşülecek.
İş sözleşmesinde cumartesi "hafta tatili" kabul edilse bile, sözleşmede ayrıca cumartesi gününün yıllık izin hesabında iş günü sayılacağı veya cumartesi gününün yıllık izinden düşülmeyeceğine dair bir hüküm varsa 7 gün tatil yapan işçi yıllık izninin 6 gününü kullanmış olacak. Haftada 6 gün çalışılan işyerlerinde sadece pazar günleri yıllık izin süresinden düşülecektir.
Konuyu elimden geldiği kadar sade bir şekilde derlemeye çalıştığıma inanıyorum.
Yazının faydalı olması dileği ile işçi ve işverenlere ALLAH’tan sabırlar diliyorum.