Genel Sağlık Sigortası (GSS), sağlık hizmetlerine erişimi yaygınlaştırmak ve vatandaşların sağlık giderlerini karşılamak amacıyla 2012 yılında yürürlüğe giren bir düzenlemedir.
Ancak, GSS prim borçları ve bu borçların silinmesine ilişkin düzenlemeler, yıllardır sürekli değişikliklere uğramış, toplumsal huzursuzluk ve adalet algısında zedelenmelere yol açmıştır.
Meclise sunulan yeni yasa teklifi, 01/01/2015 öncesine ait prim borçlarının tamamen silinmesini öngörmektedir.
Bu teklif, yapılandırmadan faydalanmayanlara bir af getirirken, borcunu ödeyen vatandaşlar açısından ciddi bir adaletsizlik tartışmasını da beraberinde getirecektir.
GSS borçlarını zamanında ödeyen vatandaşlar, şimdi borçları silinen diğer vatandaşlarla eşit olmayan bir durumla karşı karşıya kalacaklardır. Bu, hukuk devletinin temel ilkelerinden olan eşitlik ve hakkaniyet ilkelerine aykırı bir algı yaratmaktadır.
Borcunu ödeyenler, ödedikleri primlerin iade edilip edilmeyeceği konusunda haklı bir belirsizlik ve hayal kırıklığı yaşayacaklardır. Burada yanlış anlaşılmasın el betteki kimseden GSS primi alınmasın ve tüm sağlık hizmetleri ücretsiz olsun.
İtirazımız bunu ödeyenlere yapılan haksızlık üzerinedir.
Borçlarını ödeyenlerle ödemeyenler arasındaki bu ayrım, toplumsal barış ve hukuk devleti algısını zedeler. Çıkarılan yasalar ile hakkaniyetin sağlanmaması durumunda, vatandaşların yasalara ve devlete olan güvenlerinin azalmasına neden olmaktadır.
Devletin kanun yapımında sürekliliği esas alması gerekir.
Sürekli değiştirilen veya yapılandırmaya tabi tutulan yasalar, vatandaşlarda belirsizlik yaratmaktadır. Bu belirsizlik, yalnızca bireysel güven kaybına değil, uzun vadede toplumsal huzursuzluklara da yol açar.
Bir kanunun sık sık değiştirilmesi, vatandaşların bu kurallara uymaktaki istekliliğini düşürür.
Çünkü sürekli yapılandırmalar ve aflarla, yasaların caydırıcılığı zayıflar ve düzenli ödeme yapanların fedakarlıkları anlamsız hale gelmiş olur.
Yap-boz şeklinde yürütülen kanun düzenlemeleri, devletin kurumsal güvenilirliğini zedeler. Vatandaşların devlete olan inancı azalır ve bu durum, uzun vadede devletin etkinliğine zarar verir.
Çıkarılan kanunların, topluma açık ve net bir şekilde anlatılması gerekir.
Kapsam, uygulama ve sonuçları belirsiz olan düzenlemeler, vatandaşlar arasında kafa karışıklığı yaratır ve tartışmalara neden olur.
Yasaların, tüm kesimlere eşit ve adil şekilde uygulanması, toplumsal barışın korunması için elzemdir.
GSS borçları gibi birebir vatandaşı ilgilendiren düzenlemeler, hakkaniyet temelinde yapılmadığında sosyal çatışmalara yol açabilir.
Eğer borçlar silinecekse, geçmişte borcunu ödeyen vatandaşlara ödedikleri primlerin belirli bir kısmının iadesi veya başka bir şekilde telafisi sağlanmalıdır. Bu, adalet algısını güçlendirir. Sürekli af ve yapılandırma düzenlemeleri yerine, uzun vadeli ve istikrarlı politikalar oluşturulmalıdır.
Yeni kanun teklifleri ve uygulamalar, vatandaşlara açık ve anlaşılır bir şekilde anlatılmalı, kimlerin nasıl etkileneceği konusunda şeffaf olunmalıdır.
Genel Sağlık Sigortası borçlarının sürekli yapılandırılması ve silinmesi, yasaların sürekliliği ve eşitlik ilkesi açısından ciddi sorunlar yaratmaktadır.
Borcunu ödeyen vatandaşlar için telafi mekanizmalarının olmaması, adaletsizlik algısını güçlendirmekte ve vatandaşların devlete olan güvenini zedelemektedir.
Bu nedenle, GSS gibi bireylerin temel haklarını ilgilendiren yasal düzenlemelerde daha uzun vadeli, şeffaf ve adil politikaların benimsenmesi gereklidir.
Böylelikle hem toplumsal barış korunacak hem de devletin güvenilirliği pekişecektir.