Değirmen taşıma suyu ile dinmez özlü sözü ülkenin yaşadığı sorunu net olarak açıklamaktadır.
Ülkenin kalkınma oranının yüksek olduğunu belirten TÜİK ihracatın fazla vermesine bağlıyor.
İyi de ihraç edilen malların birçoğunun ham maddesi ve teknolojisi ithal edilen ürünlerin üretime ile yapılıyor.
İthalat edilen ürünlere ödenen parasal miktarın ihracat ile elde edilen gelirin çok üzerinde olduğu rakamsal olarak şu ana kadar açıklanmadı.
Bunun sebebi cari açığın görülmemesidir. Yıllardan beridir ülkede üretime ve istihdama yönelik yatırımlar yapılmadı.
Ekonominin gelecek vaat etmemesi sebebiyle hiçbir girişimci ve iş adamı yatırım yapmak riskini göze alamadı.
Paralarını kur korumalı, altın korumalı hesaplara yatırarak emek sarf etmeden kazandılar.
Fabrikatörler ve iş adamlarının risk sebebi ile yatırım yapmamaları işsizliğin artmasın neden oldu.
Ülkenin sorunlarının çoğalması üretime yönelik bütün çalışmaları azalttı. Zamların yüksek ve aralıksız olarak yapılması bütün sektörlerde zorunlu zamlar uygulanarak çözüm üretilmeye çalışıldı. Bu olumsuzluklar bütün sektörlerde üretimin düşmesine neden oldu.
Sanayide hammadde ve teknoloji ihtiyacı ülkenin olanakları ile üretmek yerine dış ülkelerden ithal edilerek giderilmeye çalışıldı. Üretim aşamasında enerji, iş gücü ve diğer etkenler ile üretilen ürünlerin maliyetinin yükselmesine sebep oldu. Pahalıya üretilen ürünlerin dış ülkelere satışında rekabet etmesi zorlaştı.
Akaryakıt. Elektrik ve gübre fiyatlarındaki artış, çalışanlara yapılan ödemeler üretilen ürünlerin maliyet fiyatını artırdı. Ürünlerin yabancı ülkelere döviz bazında satması iç piyasada fiyatların artmasına neden oldu.
Üretilen ürünlerin çiftçiye maliyeti artığı zaman çiftçi zarar etmektedir.
Bu durumda iktidar çiftçiye destek vermelidir. Çiftçi ürettiği ürünü zararına sattığı zaman bankalardan veya şahıslardan borç alarak mesleğini sürdürür. Yıllardır süren bu sıkıntı birçok çiftçinin arazisini ekmemesine neden oldu.
Çiftçilerin birçoğu da bankalardan aldıkları kredilerini ödeyemedikleri için traktörleri ve arazilerine icra yoluyla haciz geldi.
Ekim yolluyla üretim gerçekleşmeyince ülkenin ihtiyaçları ithal edilerek sorun giderilmeye çalışıldı. Hazine ve maliye bakanı Nebati kur korumalı mevduat hesabı devam edecek.
Yatırımcının çıkması için bir neden yok. Çünkü Türk Lirası en düşük durumda, daha ineceği yer yok. Vatandaş rahat olsun. Bakan Nebati bu açıklamayı 21 Mart 2022 tarihinde yapmıştı. 24 Mayıs 2022 tarihinde döviz ve altın fiyatları yükselmeye başladı. 14 lira civarında seyreden dolar bu günlerde 16 lirayı aştı. Bakanın Türk lirasının en düşük durumda dediği tarihten bugüne iki liraya yakın değer kaybetti. Piyasaya düşük fiyatla döviz sürerek yükselmesi engellenmeye çalışılan dövizin kalıcı çözümler tasarlanmadığı sürece yükselişine devam edeceği muhakkaktır. Ekonomik sonuçların devamını etkileyen birçok sebep vardır.
Bunlardan en önemlisi üretmektir. Ülke bundan yirmi yıl önce kendi kendine yetebilecek gıda ürünlerini üretebiliyordu. Hayvancılık doğu ve güneydoğuda yasaklandıktan sonra her geçen gün azaldı. Et ve süt fiyatları roket hızı ile yükselmektedir.
Şeker ve ayçiçeği yağı buğday ülkenin temel ihtiyaç maddeleri.
Tümüne hammadde, elektrik, akaryakıt, gübre pahalı maliyet sebebiyle tarlasını ekemeyen çiftçilerin artmasına neden olmaktadır. İktidar azalan temel gıda ürünlerinin ekimi azaldığı ülkenin ihtiyacı olan ürünleri ithal ederek çözümlemektedir.
Ekilemeyen buğdaydan elde edilen samanın yetersiz kalması ithal edilmesine neden olmuştu. Saman ithal edildiği zaman vatandaşların şikâyetleri karşısında tarım bakanı “paramız var ki saman ithal edebiliyoruz demişti.
Petrol, doğal gaz ve enerjide dışa bağımlılığımız her geçen gün artmaktadır. Elektriği ve doğal gazı vatandaşlarımıza ucuz satıyoruz yorumları yapılıyor. İyi ama bu durumunda vatandaşların zorunlu ihtiyacı olan gaz ve elektriği kaç liraya satılması gerekiyor?
Vatandaşların her gün artan zamlardan etkilenmediği mi düşünülüyor?
Ekonomik düzenin işlemesi için vatandaşların alım gücü ile yapılacak zamların dengeli olması şarttır.
Kiralara yapılan zamlar ise bir başka sorundur.