Dünyada ki diğer gelişmiş ülkelerdeki vergi mevzuatı nasıldır, diye incelemiş değilim.Yalnız Türkiye’de yaşayan ve uzunca bir süredir bu işin içinde olan birisi olarak, şunu en başta açık ve net söylemek gerekir ise mevzuatın fecaat olduğunu düşünüyorum.
Özellikle vergi mevzuatı açısından bakıldığında ,aynı konular ile ilgili olarak farklı görüşlerin olması ,kişiden kişiye değişen yorum farkı ,değişik vergi uygulamaları,idareci değişikliği ile ortaya çıkan çalışma sistemi değişiklikleri ile tamda sonu belirsiz bir kuyu haline gelmiştir.Gelir vergisi-kurumlar vergisi-KDV-V.U.K-ÖTV- gibi başlıca konuları kapsayan ve her başlığın kendine özgü Kanun,tüzük,yönetmelik,genelge,içyönerge,özelge gibi mevzuata sahip bunca geniş yazılı metinler manzumesinin yanında, yazılı mevzuatın ise buna mukabilaçık ve anlaşılır olmaması bazen bizleri olduğu gibi vergi dairelerinide içinden çıkılamaz bir konuma getirmektedir.
En basitinden örnek vermek gerekir ise ,son çıkan 6736 sayılı yasa kapsamında yapılacak olan matrah artışları meselesi…. 6736 yasa için çıkarılan yönetmelikte bazı konularda o kadar anlaşılmaz bir dil kullanılmış ki,bir konu üzerinde 5-6 mali müşavir arkadaş ile birlikte diyaloğa geçtimiz, YMM abilerimiz ile 2 gün gibi bir sürede müzakere edip araştırmak durumunda kaldık.05/10/2016 tarihinde 6736 sayılı yasa ile ilgili seminer düzenlendi.Bu seminerde de bir çok konuda görüş ayrılıkları ve yorum farklılıklarının ortaya çıktığı görüldü.Yani 180 sayfalık yönetmelik hazırlayanlar ,olayın püf noktalarını görmemiş ve o gün bir çok kişi tebliğin herhangi bir yerinde geçen “veya” kelimesine takılmıştı.Sonuç olarak ,yine kafalar karışık ve bazı konularda netleşmemiş olarak seminer sonuçlandı.
Bunun yanında ,özellikle bazı konularada memurların takındıkları farklı yorum ve tavırları ise işi hiç çekilemez noktaya taşıyabilmektedir.Bu kadar yazılı mevzuata sahip olan maliye ,hala bir çok konuda yetersiz kalmakta kalabilmekte bir çok konuya cevap verilemediği gibi bir çok memurun keyfi diyebileceğimiz,yorumları ile iş zorlaştırılmaktadır.Özellike vergi dairelerindeki idareci değişikleri sonucunda ,daha önceki aynı konularda çok farklı yorum ve uygulama farklığına gidilebilmektedir.Mesela ,daha önce bir idareci tarafından imzalanan bir konu, diğer idareci imzalamamakta ve yeri geldiğinde sıkıntı çıkarabilmektedir.
Örneğin; bir mükkelifin başından geçen bir hadiseyi kısaca anlatmak isterim.Mükellef talep ettiği bir konu ile ilgili olarak vergi dairesine dilekçe verir…Dilekçenin akibeti kendisine olumlu yada olumsuz anlamda haber verilmez.Ancak verilen dilekçenin gereğinin yerine gelmediği hususu bellidir.Bunun üzerine bu konu ile ilgili olarak 44 0 189 nolu numara arandı.Verilencevapta;konu ile ilgili olarak özelge talebinde bulunun denildi.Mükellefözelge talebinde bulundu.Verilencevapta;konunun somut bir olaya dayanmadığı gerekçesi ile özelge kapsamında değerlendirilemeyeceği şeklinde cevap verildi.Tekrardan 444 0 189 aranıp gelir idaresinden görüş alınması için soru kaydı oluşturuldu.3 gün sonra verilen cevapta ,konu ile ilgili olarak özelge alınması gerekiyor denildi.Bu sefer gelir idaresi sayfasındaki mükellef geri bildirim menüsünden aynı konu detaylı olarak anlatılarak soru kaydı oluşturuldu.Burada da özelge talep edilmesi gerekiyor diye cevap geldi…Evet basit bir konuda bu kadar detay yeterlidir diye düşünüyorum.Aslındamükellefce talep edilen konu tamamı ile, ilgili idarecinin insiyatifinde olan bir konu olup,mükellefin talebine olumlu yada olusuz cevap verilebilirdi diye düşünüyorum.
Buradaki örneklemeler tamamı ile şimdiki sayın müdür bey döneminde olan olaylar değil, daha önce uzunca bir süre zarfında başımızdan geçen ,şahit olduğumuz ve yaşadığımız gerçek vakalardan bir tanesidir.Şu anki müdür beyi övmek anlamında olmasın ama,şu ana kadar gördüğüm ve diğer meslektaşlarımdan duyduğum üzere vergi dairesinde iyi bir ahengin olduğu görülmektedir.Müdür beye ulaşmak ve derdini anlatmak gayet kolaydır.Her an kendisine ulaşıp derdini anlatma zeminini oluşturmuştur.Özellikle geçmiş dönemde yaşanmış olan bazı keyfilikleri ortadan kaldırmış olması(müdür yardımcılarının yeniden aktif görevlerine getirilmesi gibi) gayet iyi olmuştur diye düşünüyorum.
Daha iyi vergi toplamak için, Maliye mevzuatının acilen sade bir dile dünüştürülmesi ve mevzuatın basitleştirilmesi sağlanmalıdır.Bir çok kanunumuz, diğer ülkelerden alıntı yapılarak yazıldığı üzere maliye mevzuatınıda gelişmiş diğer ülkelerin mevzuatına uyarlama çok mu zordur?Madem bizler bunu beceremiyoruz,taklidinide mi yapmasını bilmiyoruz?